Ο εγκέφαλος και ο ωκεανός, δύο βαθιές, πολύπλοκες και εκπληκτικές περιοχές σε μεγάλο βαθμό ανεξερεύνητες και ελάχιστα κατανοητές. Ως ζωντανά όντα προερχόμαστε από αρχέγονο ωκεανό, είναι ο προϊστορικός μας γονέας. Χάρη στο στοιχείο νερό, από τον οποίο κατά 80% αποτελείται ο εγκέφαλός μας και κατά 60% το υπόλοιπο σώμα, μοιραζόμαστε με το ωκεανό κάποιες όμοιες ιδιότητες. Η ικανότητα συντονισμού (π.χ. με συχνότητες Σούμαν), η ηλεκτρική αγωγιμότητα και η κυματική δραστηριότητα, είναι εγγενές τόσο στον ωκεανό όσο και στο άνθρωπο.
Αν στον ωκεανό τα κύματα παράγονται από τον άνεμο, τα ανθρώπινα εγκεφαλικά κύματα σχετίζονται με τις εμπειρίες.
Τελευταία, οι ερευνητές στον τομέα πειραματικής ψυχολογίας και νευροεπιστήμης έχουν διαπιστώσει ότι στα παιδιά ακόμα στην κοιλιά της μαμάς, τους τελευταίους μήνες της προγεννητικής περιόδου και σε κάθε στάδιο περαιτέρω ανάπτυξης κυριαρχούν τα εγκεφαλικά κύματα του ενός ή του άλλου τύπου.
Τα εγκεφαλικά κύματα είναι συγχρονισμένα ηλεκτρικά ερεθίσματα μιας αλυσίδας νευρώνων. Διαφέρουν σε ταχύτητα ή συχνότητα και μετρώνται σε Hertz (Hz). Ένα Hz είναι μια μονάδα που μετρά τη συχνότητα ενός κύματος, με βάση τους κύκλους ανά δευτερόλεπτο. Οι συχνότητες μπορούν να μετρηθούν με μεθόδους ηλεκτροεγκεφαλογραφίας και μαγνητοεγκεφαλογραφίας.
Αυτή τη στιγμή είναι γνωστά 10 είδη εγκεφαλικών κυμάτων με τα 5 βασικά (βήτα, άλφα, θήτα, γάμμα, δέλτα) και τα άλλα 5 υποδεέστερα (κάπα, μυ, λάμδα, σίγμα, ταυ).
Εγκεφαλικά κύματα Δέλτα, είναι τα πιο αργά με το υψηλότερο πλάτος και τη χαμηλότερη συχνότητα. Ταλαντώνονται μεταξύ 1 και 4 Hz. Είναι οι συχνότητες που βιώνονται σε βαθύ ύπνο χωρίς όνειρα και σε πολύ βαθιές υπερβατικές καταστάσεις διαλογισμού και ύπνωσης, όπου η συνειδητή επίγνωση είναι πλήρως αποκομμένη.
Τα εγκεφαλικά κύματα Δέλτα είναι κυρίαρχα σε ένα έμβρυο μέσα στη μήτρα κατά τους μερικούς μήνες πριν τη γέννηση και είναι παρόντες έως ότου ένα μωρό γίνει δυο ετών. Οι επιστήμονες προϋποθέτουν ότι τα κύματα Δέλτα είναι το αποτέλεσμα ενός εγκεφαλικού μηχανισμού ανάπτυξης που βοηθά το έμβρυο και το νεογέννητο να μαθαίνει και ταυτοχρόνως να παραμείνει ήρεμο εν μέσω μεγάλης πίεσης των περιβαλλοντικών ερεθισμάτων.
Οι μακροπρόθεσμες μνήμες ευφορίας και δυσφορίας που βιώνει ένα μωρό, σχηματίζονται στο Δέλτα στάδιο ανάπτυξης και δεν θα είναι προσβάσιμες από το συνειδητό νου, αυτό σημαίνει ότι δεν θα είναι ποτέ παρόντα κατά τη διάρκεια συνειδητών καταστάσεων.
Το ειδικό είδος μνήμης της εγκεφαλικής δραστηριότητας Δέλτα που αναπτύσσεται σε ένα παιδί, οι νευρολόγοι ονομάζουν «σιωπηρή μνήμη». Η αναγνώριση φωνής της μαμάς κατά τη γέννηση, επειδή την έχει ακούσει μέσα στη μήτρα, η αναγνώριση της μυρωδιάς της καθώς το θηλάζει, η αίσθηση πείνας ή ταραχής, είναι οι «σιωπηρές» ίσως και οι πιο βαθιές μας αναμνήσεις, όταν θυμόμαστε περισσότερο μια αίσθηση σχετικά με ένα γεγονός παρά το ίδιο το γεγονός.
Στα κύματα Δέλτα οι υπνοθεραπευτές προσπαθούν να μεταφέρουν τους πελάτες τους. Στην κατάσταση Δέλτα συχνοτήτων ο θεραπευόμενος με τη βοήθεια του υπνοθεραπευτή μπορεί να αποκτήσει πρόσβαση στο ασυνείδητο μέρος του νου του και να το συγχρονίσει με τον ενήλικα εαυτό.
Φαίνεται ότι τα κύματα Δέλτα στους ενήλικες σχετίζονται με τη διαισθητική διαδικασία λήψης αποφάσεων, προκαλούν ηρεμία και χαλάρωση, ρυθμίζουν τις διαδικασίες αποκατάστασης κατά τη διάρκεια του ύπνου, το καρδιακό παλμό, την αναπνοή και την πέψη.
Ένα υγιές επίπεδο κυμάτων Δέλτα είναι απαραίτητο για καλή λειτουργία όλων των συστημάτων του οργανισμού. Ο φυσικός τρόπος για να κάνετε τον εγκέφαλό σας να παράγει κύματα Δέλτα είναι ο βαθύς ύπνος. Ένας άλλος τρόπος παραγωγής αυτών των κυμάτων είναι μέσω τεχνικών διαλογισμού.
Τα Θήτα εγκεφαλικά κύματα (4–8Hz) είναι οι συχνότητες των καταστάσεων που βιώνονται πριν τον ύπνο και αμέσως μετά το ξύπνημα. Είναι ένα συναρπαστικό σύνορο μεταξύ του συνειδητού και του υποσυνείδητου κόσμου. Στους ενήλικες τα κύματα Θήτα συνδέονται με αλλαγές στην κατάσταση συνείδησης, τον βαθύ διαλογισμό και τον βαθύ δημιουργικό οραματισμό (Frick & Wilbarger, 2017). Συχνά συνοδεύονται από το όραμα απροσδόκητων, ονειρικών εικόνων που προκαλούνται από τις έντονες αναμνήσεις. Οι περισσότεροι άνθρωποι κοιμούνται αμέσως μόλις εμφανιστεί μια αξιοσημείωτη ποσότητα κυμάτων Θήτα στον εγκέφαλο.
Όπως τα κύματα Δέλτα, έτσι και τα κύματα Θήτα χαμηλής συχνότητας, χρησιμοποιούνται από υπνοθεραπευτές καθώς επιτρέπουν την πρόσβαση στο υποσυνείδητο μέρος του εαυτού μας που είναι συνήθως απρόσιτο για την συνειδητή επίγνωση. Σε κατάσταση Θήτα, ο ανθρώπινος νους αποκτά ικανότητα βαθιάς μάθησης και θεραπείας.
Μεταξύ των ηλικιών δύο και έξι ετών, τα παιδιά βιώνουν μεγάλες περιόδους ηλεκτρικής δραστηριότητας κυμάτων Θήτα. Οι χαμηλές συχνότητες τους επιτρέπουν να είναι δεκτικοί και απορροφούν απίστευτες ποσότητες πληροφοριών από το περιβάλλον για να προσαρμοστούν καλύτερα στην κοινωνία, να επιβιώσουν.
Σε αυτό το στάδιο εξέλιξης το υποσυνείδητο του παιδιού δεν έχει ακόμη αναπτυχθεί αρκετά ώστε να αντιλαμβάνεται κριτικά αυτό που συμβαίνει μέσα και γύρω του. Οι λέξεις των γονιών, οι κοινωνικοί προγραμματισμοί, καταγράφονται στο υποσυνείδητό του, αποκτούν το καθεστώς των «αληθειών» και διαμορφώνουν σταδιακά τη συμπεριφορά και τις δυνατότητες του σε όλη του τη ζωή. (Bruce Lipton. Parents as genetic engineers).
Στην ηλικία των έξι, γινόμαστε λιγότερο ευαίσθητοι στον εξωτερικό προγραμματισμό και η εγκεφαλική μας δραστηριότητα αρχίζει να κυριαρχείται ολοένα και περισσότερο από τα κύματα Άλφα υψηλής συχνότητας (8-12 Hz).
Η δραστηριότητα Άλφα καταγράφεται στο 85-95% των υγιών ενηλίκων. Συνδέεται με μια χαλαρή κατάσταση εγρήγορσης και ξεκούρασης, συγχρονισμό με καρδιακό ρυθμό, αργή αναπνοή, θετικά συναισθήματα συμπόνιας και αποδοχής. Τα κύματα Άλφα εμφανίζονται όταν κλείνουμε τα μάτια μας και αρχίζουμε να χαλαρώνουμε π.χ. βλέποντας τηλεόραση στον καναπέ, ξαπλώνοντας στο κρεβάτι πριν πέσουμε για ύπνο. Στην κατάσταση διαλογισμού και προσευχής σημειώνεται αύξηση συχνοτήτων Άλφα, όταν περπατάμε ήρεμα στη φύση καθώς συντονιζόμαστε με τα κύματα Σούμαν.
Ενώ κάποιες από τις αισθήσεις μας στην κατάσταση Άλφα μπορεί να παρατηρούν τον κόσμο τριγύρω, η συνειδητή δραστηριότητα μοιάζει με ένα καθρέφτη που αντανακλά τις εσωτερικές διαδικασίες του σώματος. Στις συχνότητες Άλφα βρίσκεται η κατάσταση ροής, το “εδώ και τώρα” καθώς και η συναισθηματική επίγνωση.
Γύρω στην ηλικία των δώδεκα ετών, τα εγκεφαλικά κύματα αυξάνονται και πάλι. Ένα παιδί μπορεί τώρα να εμφανίσει παρατεταμένες περιόδους κυμάτων Βήτα στα 12-35 Hz.
Η εγκεφαλική δραστηριότητα στις συχνότητες Βήτα συνδέεται με μια φυσιολογική κατάσταση εγρήγορσης, τις διαδικασίες λογικής σκέψης, όταν με ανοιχτά παρατηρούμε τρέχοντα γεγονότα, εστιάζουμε το μυαλό μας στην επίλυση προβλημάτων.
Τα υψηλά κύματα βήτα είναι 25 Hz και άνω και σχετίζονται με στρες, το άγχος, ρηχή αναπνοή και θυμό (Frick &Young, 2009).
Επιπλέον, πρόσφατα ορίστηκε η πέμπτη κατάσταση εγκεφαλικών κυμάτων. Ονομάζεται Γάμμα και είναι 35 Hz και άνω. Λίγα πράγματα είναι γνωστά για αυτήν την κατάσταση του μυαλού, ωστόσο η αρχική έρευνα δείχνει ότι τα εγκεφαλικά κύματα Γάμμα συνήθως παρατηρούνται κατά την επίλυση προβλημάτων που απαιτούν την μέγιστη συγκέντρωση και παρουσιάζονται στις καταστάσεις κορυφαίας απόδοσης, τις εκρήξεις διορατικότητας και του υψηλού επιπέδου επεξεργασία πληροφοριών. Ο υποτιθεμένος μηχανισμός των κυμάτων Γάμμα είναι ο συντονισμός διαφορετικών νευρικών κυκλωμάτων και περιοχών εγκεφάλου.
Οι έρευνες δείχνουν ότι τα κύματα Γάμμα είναι συνεχώς παρόντα κατά τη διάρκεια του διαλογισμού, του ξυπνήματος και του ύπνου με όνειρα (REM). Υπάρχουν θεωρίες που συνδέουν τις συχνότητες Γάμμα με κατάσταση άνευ όρων αγάπης, τον αλτρουισμό, καθώς και το έργο της συνείδησης, της λειτουργίας ελάχιστα κατανοητής από τους επιστήμονες.
«Εάν αγωνιζόμαστε και δεν πετυχαίνουμε τους στόχους μας, συνήθως καταλήγουμε στο συμπέρασμα ότι είμαστε θύμα εξωτερικών δυνάμεων που μας εμποδίζουν να φτάσουμε στον προορισμό. Αλλά σήμερα, η νευροεπιστήμη έχει καθορίσει ότι ο συνειδητός νους εκτελεί την παράσταση στην καλύτερη περίπτωση, μόνο περίπου το 5% του χρόνου. Και τα υποσυνείδητα προγράμματα αποτελούν το 95% ή περισσότερο των εμπειριών μας.
Επειδή τα υποσυνείδητα προγράμματα λειτουργούν χωρίς την παρατήρηση ή τον έλεγχο συνειδητό νου, αγνοούμε εντελώς ότι οι υποσυνείδητες εγγραφές μας οδηγούν στις καθημερινές αποφάσεις. Η ανθρώπινη ζωή γίνεται ουσιαστικά μια εκτύπωση προγραμμάτων συμπεριφοράς που δανείστηκαν κυρίως από τους άλλους ανθρώπους (τους γονείς, την οικογένειά και την κοινωνία) τα πρώτα έξι χρόνια μετά τη γέννηση. Όπως αναγνωρίζουν οι ψυχολόγοι, τα περισσότερα από αυτά τα εξελικτικά προγράμματα μας περιορίζουν και μας αποδυναμώνουν.» (Bruce Lipton. Samsara – life in a cage).
Υπάρχει τρόπος αναδημιουργίας της δεκτικής κατάστασης κυμάτων Θήτα στην οποία ήμασταν πριν την ηλικία των 7 ετών για να αναπρογραμματισμό και συνειδητή την επαναμάθηση του εαυτού.
Ο καθένας έχει πρόσβαση στα κύματα Θήτα δύο φορές την ημέρα — ακριβώς πριν κοιμηθούμε και αμέσως αφού ξυπνήσουμε. Όταν πηγαίνουμε για ύπνο, ο εγκέφαλός μας μετακινείται από το επίπεδο εγρήγορσης Βήτα σε λιγότερο ενεργό Άλφα και υπνωτικό Θήτα, πέφτοντας τελικά στην κατάσταση Δέλτα του βαθύ ύπνου.
Το παράθυρο ήρεμων χαμηλών εγκεφαλικών κυμάτων Θήτα είναι η πιο δεκτική κατάσταση για το υποσυνείδητο. Με καθημερινή διαλογιστική εξάσκηση πριν και μετά τον ύπνο είμαστε σε θέση να αντικαταστήσουμε τον περιοριστικό προγραμματισμό με νέες πεποιθήσεις και συναισθήματα που θέλουμε να βιώνουμε, ώστε το υποσυνείδητο αντί να μας αποδυναμώνει να μας υποστηρίζει και να οδηγεί σε πιο κατάλληλες αποφάσεις και επιλογές.
Οι εμπειρίες μας, λίγο πολύ μοιάζουν με κύματα που εμφανίζονται και εξαφανίζονται στην επιφάνεια απείρου, αιώνιου Ωκεανού, στα βάθη του οποίου επικρατεί τέλεια, ατάραχη ησυχία και υπάρχουν όλες επιλογές της εκδήλωσης. Εμείς είμαστε αυτά τα κύματα και ο αυτός Ωκεανός.
