Tα ευεργετικά αποτελέσματα της βύθισης στο κρύο νερό στην ανθρώπινη φυσιολογία, χρονολογούνται από το 3500 π.Χ. Στον πάπυρο του Έντγουιν Σμιθ, αρχαίο αιγυπτιακό ιατρικό κείμενο-εγχειρίδιο, υπάρχουν αναφορές στο κρύο που χρησιμοποιείται για θεραπευτικούς σκοπούς. Θεωρείται ότι το κείμενο ήταν γραμμένο από τον Ιμχοτέπ, έναν σοφό, ιατρό και κύριο σύμβουλο του φαραώ Ζοζέρ που προσέφερε τις υπηρεσίες του στην αρχαία αιγυπτιακή κοινωνία, ώστε λατρεύτηκε ως θεός της γνώσης.
Ο Ιπποκράτης, πατέρας της σύγχρονης κλασικής ιατρικής, το τέταρτο αιώνα π.Χ. τεκμηριώνει τη χρήση του κρύου νερού για ιατρικούς σκοπούς και αναλγητικά οφέλη. Στο έργο του με τίτλο «Περί αέρων, υδάτων και τόπων», λέει ότι «το νερό μπορεί να θεραπεύσει τα πάντα».
Η αρχαία ρωμαϊκή κολύμβηση βασιζόταν στην πρακτική της διέλευσης από μια σειρά θερμαινόμενων δωματίων, με αποκορύφωση της βύθισης σε κρύο νερό στο τέλος. Ο Κλαύδιος Γαληνός, ο σπουδαιότερος Έλληνας ιατρός της αρχαιότητας, χρησιμοποιεί το κρύο νερό ως θεραπεία για πυρετό.
Στην Ινδία προ αμνημονεύτων χρόνων, οι άνθρωποι προσεύχονταν για την ευλογία της υδροθεραπείας. Η υδροθεραπεία ή το “Ishnan” είναι άθροισμα όλων των διαθέσιμων γνώσεων και τεχνικών, για το πως σώμα χρησιμοποιώντας τους εσωτερικούς του πόρους, δημιουργεί μια θερμοκρασία που επιτρέπει να αντέξει το κρύο του νερού. Στην Ινδία πιστεύανε αν ο άνθρωπος μπορεί να ξεπεράσει το κρύο του νερού, τότε μπορεί να ξεπεράσει και το κρύο της ζωής του. Όταν οι τρείς βασικές αξίες της Κουνταλίνι Γιόγκα: το Ishnan που προσφέρει καθαρότητα νου και σώματος, το Naam ή η ανάμνηση θείου ονόματος και το Daan ή φιλανθρωπία, θα αναμειχθούν τότε θα μεταμορφώσουν τη ζωή σε κάτι υπέροχο.
Στις αρχές του 1800, οι Γερμανοί ήταν οι πρώτοι που ονόμασαν τη θεραπεία με κρύο νερό, «υδροθεραπεία». Τη χρησιμοποιούσαν για να θεραπεύουν όλες τις ιατρικές παθήσεις, από σπασμένα κόκαλα και παχυσαρκία μέχρι ανδρική στυτική δυσλειτουργία. Βασιλικές οικογένειες, διάσημοι μουσικοί και καλλιτέχνες άρχισαν να κάνουν την υδροθεραπεία, η οποία εξαπλώθηκε πολύ γρήγορα σε όλη την ηπειρωτική Ευρώπη και τη Βρετανία.
Αλλά με την ανάπτυξη της φαρμακευτικής βιομηχανίας και συμβατικής ιατρικής η υδροθεραπεία θεωρήθηκε ταμπού. Χρειάστηκε αρκετός χρόνος για να αποκτήσει ξανά τη χαμένη της δόξα.
Στις αρχές του εικοστού αιώνα, ο γιατρός Edgar A. Hines στην εργασία του, έδειξε ότι η βύθιση των χεριών σε κρύο νερό (4–5 °C για 30 δευτερόλεπτα) οδηγεί σε πτώση της αρτηριακής πίεσης σε άτομα που παρουσίαζαν υπέρταση. Τη δεκαετία του 1960 η βύθιση σε κρύο νερό ερευνήθηκε για τα οφέλη στην αποκατάσταση μετά την άσκηση.
Οι πρόσφατες εξελίξεις στον τομέα της κυτταρικής και μοριακής φυσιολογίας επέτρεψαν την καλύτερη μελέτη ρυθμιστικών μηχανισμών που εμπλέκονται στην προσαρμογή του ανθρώπινου οργανισμού στην διάρκεια της έκθεσης σε κρύο νερό και κατέληξαν στο ότι μετά από 14 ημέρες καθημερινού κρύου ντους:
1. Βελτιώνεται ο τόνος του Πνευμονογαστρικού Νεύρου.
2. Το ανοσοποιητικό σύστημα ενισχύεται. Αυξάνεται η παραγωγή μονοκυττάρων, λευκοκυττάρων που καταπολεμούν τα παθογόνα. Αυξάνεται η παραγωγή Τ-βοηθών και Τ-καταστολών που βοηθούν στη μείωση της υπερδραστηριότητας του ανοσοποιητικού συστήματος.
3. Υπάρχει αύξηση της νορεπινεφρίνης. Ένα κρύο ντους μπορεί να βελτιώσει τη συνολική σας διάθεση και θα σας βοηθήσει να ξεπεράσετε την κατάθλιψη, να βγείτε από μια δυσάρεστη συναισθηματική κατάσταση. Σύμφωνα με τη βασική επιστημονική υπόθεση, το ανθρώπινο δέρμα φιλοξενεί πολλούς και πυκνούς αισθητήρες του ψυχρού, οπότε η επαφή με το παγωμένο νερό φορτίζει αυτομάτως τον εγκέφαλο με ηλεκτρικά ερεθίσματα, στα οποία αποδίδεται και η πιθανή αντικαταθλιπτική δράση.
4. Ένα κρύο ντους ενισχύει τις γνωστικές λειτουργίες. Έρευνα σε ηλικιωμένους υπέδειξε ότι η ρίψη του κρύου νερού στο πρόσωπο και τον αυχένα βελτίωσε στη λειτουργία του εγκεφάλου, συμπεριλαμβανομένων διεργασιών της μνήμης και της συγκέντρωσης. Προφανώς, το κρύο διεγείρει και την ανάπτυξη των νέων νευρώνων.
5. Το κρύο ντους συμβάλλει στην καταπολέμηση των περιττών κιλών. Υπό την επίδραση του παράγεται το καφέ η το «καλό» λίπος, η κύρια λειτουργία του οποίου είναι να μετατρέπει την τροφή σε θερμότητα στο σώμα. Η αίσθηση του κρύου είναι ο κύριος παράγοντας για τόνωση του καφέ λίπους, αναφέρει έρευνα του 2014 που πραγματοποιήθηκε από το National Institutes of Health. Το καφέ λίπος αυξάνει ενέργεια και μεταβολισμό. Όταν επιταχύνεται ο μεταβολισμός αρχίζετε να χάνετε βάρος.
6. Το κρύο ντούς βελτιώνει την ευαισθησία στην ινσουλίνη και βοηθά στη ρύθμιση σακχάρου στο αίμα.
7. Μειώνει τη φλεγμονή και ενισχύει την ανοσία. Εάν το σώμα έχει φλεγμονή ή ένα αυτοάνοσο νόσημα, τότε ένα κρύο ντους θα έχει θεραπευτική δράση. Θα κάνει τον οργανισμό λιγότερο ευάλωτο σε λοιμώξεις, ιούς και μικρόβια.
8. Το κρύο ντους διευρύνει τα αντιοξειδωτικά δίκτυα που μειώνουν τη βλάβη του DNA και τον κίνδυνο καρκίνου.
9. Βελτιώνει την όψη του δέρματος. Μετά από το κρύο ντους, το δέρμα δείχνει πιο τονωμένο και λαμπερό
10. Το κρύο ντους, όπως και η νηστεία, διεγείρει αυτοφαγία και βοηθά στην αποτοξίνωση της λέμφου.
11. Μειώνει επίπεδα κορτιζόλης και βοήθα στη αντιμετώπιση του στρες.
12. Επιταχύνει την αποκατάσταση μυών μετά την προπόνηση. Για τους αθλητές η κρυοθεραπεία είναι αυτό που χρειάζεται.
13. Έχει διουρητική δράση. Μειώνει τις κατακρατήσεις υγρών.
14. Βελτιώνει κυκλοφορία στα κάτω άκρα. Είναι ιδανική για όσους αντιμετωπίζουν προβλήματα με το κυκλοφορικό.
15. Προλαμβάνει την εμφάνιση κιρσών καθώς τονώνει τη μικροκυκλοφορία και προκαλεί συστολή των αγγείων. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί σε συνδυασμό με κάλτσες διαβαθμισμένης συμπίεσης για αποτελεσματική πρόληψη.
Πώς να κάνετε ένα κρύο ντους και πότε να μη κάνετε;
Ξεκινήστε με ένα ζεστό ντους. Ζεσταθείτε, αισθανθείτε άνετα. Στη συνέχεια ανοίξτε το κρύο νερό. Όχι δροσερό, αλλά κρύο νερό. Ξεκινήστε από τα πόδια και χέρια ως που το σώμα σας θα συνηθίσει θερμοκρασία. Αρχικά μπορείτε να μείνετε κάτω από κρύο νερό για 30 δευτερόλεπτα. Στη συνέχεια, βάλτε ξανά το ζεστό νερό. Αυτή θα είναι η πρώτη γνωριμία με το κρύο.
Την επόμενη μέρα, αυξήστε τον χρόνο του κρύου ντους στα 40 δευτερόλεπτα. Την επόμενη μέρα – 50 δευτερόλεπτα. Σταδιακά αυξήστε τον χρόνο μέχρι να αρχίσετε να κάνετε κρύο ντους για 5-10 λεπτά. Εάν το κάνετε σταδιακά, τότε δεν θα υπάρχει ενόχληση και η άνεση που θα νιώσετε θα σας ενθουσιάσει.
Το ντους με κρύο νερό δεν συνίσταται όταν είστε ήδη κρυωμένοι και κατά τη διάρκεια μολυσματικών ασθενειών.
Αντενδείκνυται σε όσους έχουν μυοσκελετικά πιασίματα και κράμπες καθώς ενδέχεται να επιδεινώσει το πιάσιμο.
Το κρύο ντους αντενδείκνυται σε άτομα με σοβαρά καρδιαγγειακά νοσήματα, νευραλγίες, έκζεμα, υψηλή ή χαμηλή αρτηριακή πίεση.
Σε περίπτωση υψηλού πυρετού, οι γιατροί προτείνουν ντους με δροσερό νερό και όχι παγωμένο.
Yogi Bhajan, o διάσημος Ινδός και Αμερικανός γιόγκι που εισήγαγε την Κουνταλίνι γιόγκα στις Ηνωμένες Πολιτείες, έλεγε τα εξής σε μια από τις διαλέξεις του για την υδροθεραπεία:
«Το εξήντα τοις εκατό της δύναμης του ανθρώπου είναι η δύναμη του νερού. Πιστεύουμε ότι αυτά τα εξήντα τοις εκατό μπορούν να ανανεωθούν πλήρως με το παγωμένο νερό που έρχεται από έξω. Καρδιά, πνεύμονες, συκώτι, νεφρά – όλα τα όργανα έχουν τη δική τους παροχή αίματος. Στην υδροθεραπεία, υπάρχει μια ισχυρή εκροή του αίματος από τα όργανα προς το δέρμα και στη συνέχεια μια ισχυρή εισροή αυτού του αίματος πίσω στα όργανα. Αυτό οδηγεί σε ταχεία αλλαγή στην έκκριση και την εργασία των ενδοκρινών αδένων. Και όταν το έργο των ενδοκρινών αδένων, αυτών των φυλάκων υγείας και ζωής, αλλάζει, η νιότη επιστρέφει. Όταν όλες οι εκκρίσεις είναι ισορροπημένες και εκκρίνονται σε επαρκείς ποσότητες, τότε το αίμα σας θα έχει τη σωστή χημική σύσταση, όλες οι νευρώσεις, όλος ο θυμός και οι φόβοι – όλα αυτά, θα σας αφήσουν…
Η επιστήμη της υδροθεραπείας είναι πολύ ακριβής και πολύ απλή. Εάν κάνετε ένα κρύο ντους και το αφήσετε να πέσει ακριβώς κάτω από το κάτω χείλος σας για 10 ή 15 λεπτά, θα ακτινοβολείτε ενέργεια και το μυαλό σας θα είναι πολύ καθαρό. Αν αφήσετε το νερό να πέσει ανάμεσα στα φρύδια και το πάνω χείλος, θα είστε πολύ ενεργητικοί. Αν βάλετε νερό στο μέτωπό σας, θα θέλετε να κοιμηθείτε. Εάν κάτω από ένα πολύ κρύο ντους κάνετε μασάζ του χεριού σας από τον αγκώνα μέχρι τον ώμο, θα θεραπεύσετε πλήρως το στομάχι σας. Εάν κάνετε μασάζ 2 ίντσες πάνω από τον καρπό μέχρι τον αγκώνα, θα αναζωογονήσετε όλο το πεπτικό σας σύστημα. Εάν κάνετε μασάζ 2 ίντσες πάνω από τον καρπό μέχρι την αρχή του καρπού – θα αναζωογονήσετε την καρδιά σας. Ο καρπός σχετίζεται με το συκώτι και οι άκρες των δακτύλων σχετίζονται με τον εγκέφαλο.
Στη συνέχεια, εάν βάλετε ένα ρεύμα νερού στο λαιμό (μπροστά) έτσι ώστε να ρέει κάτω από το μπροστινό μέρος του σώματος και των χεριών, όλα τα κύτταρα του σώματός σας θα αλλάξουν και θα ανανεωθούν εντελώς. Εάν πέσει νερό στο στήθος σας και ρέει προς τα γεννητικά σας όργανα, η σύνθεση του αίματος θα αλλάξει εντελώς από ανθυγιεινό σε υγιές. Αν πέσει το νερό στα πόδια σας και κάνετε μασάζ στο αριστερό πόδι με το δεξί και στο δεξί πόδι με το αριστερό, τότε αυτό μασάζ θα ισοδυναμεί με μασάζ σε όλο το σώμα.
